نمودهای زبانی تفکراسلام هراسی غرب در آموزش غیررسمی (رسانه ای) غیر فارسی زبانان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی

الف: موضوع و طرح مساله (اهمیت موضوع و هدف): با ظهورعلم جدید زبان شناسی، روش های آموزش زبان دوم نیز پیشرفت بسزایی کرد. دلیل این پیشرفت را می توان استفاده و کاربرد شیوه های علمی زبان شناسی در آموزش زبان دوم دانست. از جمله مسایل مورد توجه زبان شناسی در دهه های اخیر، تحلیل گفتمان انتقادی است که موضوعاتی مانند نژادپرستی، تبعیض جنسی و بیگانه هراسی را مورد توجه قرار می دهد و "اسلام هراسی" نیز که نوعی ترس موهوم منجر به "تبعیض" علیه اسلام و مسلمانان تعریف می شود، از موضوعاتی است که می توان در تحلیل گفتمان انتقادی، به بررسی آن پرداخت و ابعاد آن را در رسانه های غربی بررسی نمود و تاثیر این رسانه ها را در شکل گیری تفکر اسلام هراسی ارزیابی نمود. در بعد آموزشی نیز، می توان به بررسی تاثیر رسانه های غربی، بر انگیزش غیرفارسی زبانان و ایجاد دیدگاه منفی نسبت به اسلام و زبان هایی که انتقال دهنده مفاهیم اسلامی هستند پرداخت و برای اصلاح این نگرش منفی، راهکارهایی که تحلیل گفتمان انتقادی، ارایه می دهد به کار گرفت. استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی در این پژوهش از دو جهت خواهد بود: الف- جهت تشخیص بازنمایی منفی و مساله اسلام هراسی در رسانه های غربی و به طور خاص شبکه فاکس نیوز. ب- جهت از بین بردن و درمان اسلام هراسی در سطح کلان جامعه و سپس در سطح خرد کلاس های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان ب: مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: این تحقیق می کوشد تا به این سوالات پاسخ دهد:1- باز نمایی اسلام و مسلمانان، در رسانه های غربی با استفاده از مفاهیم زبانی به چه نحوی صورت گرفته است؟ 2- این رسانه ها، از چه مقوله ها و ساخت های زبانی ایدئولوژیک بهره گرفته اند؟ 3- این شیوه بازنمایی، چه تاثیری درمعرفی اسلام و مسلمانان در غرب داشته است؟ فرضیه های تحقیق نیز بدین ترتیب بوده که: 1- این رسانه ها، با بهره گیری از ساخت های زبانی ایدئولوژیک که بار معنایی منفی داشته اند، به بازنمایی اسلام و مسلمانان مبادرت نموده اند. 2- این رسانه ها بدین منظور، از مقوله های واژگانی، نحو و معنا شناختی و نیز کاربردشناختی، استفاده کرده اند. 3- این شیوه بازنمایی، تاثیر فزاینده در اسلام هراسی و اعمال تبعیض علیه مسلمانان در غرب داشته است. پ:روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: : تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی به تجزیه و تحلیل زبان است که هدف آن آشکارسازی روابط قدرت پنهان و فرایندهای ایدئولوژیکی در زبان شناسی است. این رویکرد، مخصوصا در تجزیه و تحلیل زبان شناسی انتقادی، به تجزیه و تحلیل متون، در ارتباط با بافت اجتماعی که این متون در بستر آنها به وجود آمده اند و در همان بافت باید تفسیرشوند، می پردازد. زبان شناسی کاربردی انتقادی نیز، رویکردی نوین در زبان شناسی کاربردی است که بر مفاهیم گفتمانی و انتقادی، همچون: ایدئولوژی، قدرت، گفتمان، و... تاکید دارد و این مقولات را به سایر مقولات زبان شناسی کاربردی از قبیل یادگیری زبان، آموزش زبان، بافت و معنی، در سطح جامعه و جهان گره می زند. زبان شناسی کاربردی انتقادی، در آموزش زبان تلاش می کند تا جنبه های مختلف آموزش زبان را به تحلیل گفتمان انتقادی در سطح گسترده تر روابط اجتماعی، مرتبط سازد. روش تهیه داده های این تحقیق، در مرحله آموزش رسانه ای و تاثیر رسانه ها، انتخاب اخبار متعدد از سایت خبری شبکه فاکس نیوز درباره ایران و اسلام بوده است. روش تحلیل داده ها، استفاده از چارچوب سه مرحله ای فرکلاف برای تحلیل این خبرها (از ساختارهای خرد تا کلان) بوده است. پس از اثبات هر سه فرضیه تحقیق بعد از تحلیل خبرها، سعی شده است، طرح درسی بر اساس مدل فرکلاف، برای کلاس های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان در مدل تکلیف- محور ارایه شود. ت: یافته های تحقیق: با استفاده از چارچوب فرکلاف در تحلیل گفتمان انتقادی، به تحلیل اخبار منتخب از شبکه خبری فاکس نیوز در زمینه اسلام هراسی پرداخته شد. در بخش های تفسیر و تبیین خبر، ارتباط متن اسلام هراسانه تحلیل شده در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی با آموزش غیرمستقیم (رسانه ای) بررسی شد و نشان داده شد که آموزش رسانه ای صورت گرفته که نوعی آموزش غیرمستقیم است، بر همه مخاطبین این رسانه ها و از جمله زبان آموزان تأثیر می گذارد و نگرش آنها را نسبت به اسلام و مسلمانان و زبان های آنها تغییرمی دهد. واضح است که نگرش های منفی در تمامی احتمالات، منجر به کاهش انگیزه می شود چرا که درون داد و کنش کاهش یافته، منجر به عدم موفقیت در کسب مهارت های بالای زبانی می شود. زبان آموزان باید از آگاهی زبانی برخوردارشوند و نگرشی انتقادی به همه مسایل داشته باشند، که در همین راستا طرح درسی برای اصلاح نگرش منفی زبان آموزان ارائه شد. ث: نتیجه گیری و پیشنهادات: برای اصلاح نگرش منفی زبان آموز، استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی، در متون خبری بی بی سی فارسی، مطرح شده است، که این خود، تنها یک راه عملی برای اصلاح نگرش افراد است. چرا که تحلیل گفتمان انتقادی، سبب آگاهی افراد می شود و آگاهی یافتن، اولین گام در اصلاح نگرش است. همچنین در این تحقیق، متون خبری غرب، تحلیل و کاربرد آموزشی آن در سطح کلان و در سطح خردکلاسی نشان داده شد و استفاده از مدل فرکلاف، در مرحله تشخیص (اسلام هراسی در سطح جامعه و با استفاده از آموزش غیرمستقیم) و درمان (استفاده از تحلیل متون فارسی در کلاس درس جهت افزایش آگاهی زبانی افراد) نشان داده شد. پیشنهاداتی که ارایه شده است عبارتند از: توجه بیشتر به زبان شناسی کاربردی و ایجاد شاخه ای مجزا برای آن در سطوح عالی؛ توجه به رویکردهای انتقادی و اختصاص واحد درسی مجزا در شاخه های مختلف مرتبط با زبان شناسی و آموزش زبان انگلیسی و فارسی، مترجمی زبان و...؛ تربیت مدرس، در زمینه تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی برای سطوح مختلف تحصیلی؛ استفاده از سایر رویکردهای تحلیل گفتمان انتقادی (علاوه بر رویکرد فرکلاف)، در موضوعات مرتبط با آموزش زبان فارسی از جمله: تحلیل نظام آموزشی موجود، منابع درسی و کتاب های آموزش زبان فارسی، و عوامل تاثیرگذار در آموزش و یادگیری زبان، از جمله مسایل روان شناختی، زبان شناختی و فرهنگی؛ استفاده از آزمون های نگرش، برای زبان آموزان غیر مسلمان، برای تشخیص دیدگاه های منفی احتمالی؛ استفاده از مدل کاتز، در شیوه تدریس فعالیت- محور، برای سطوح پیشرفته تر زبان آموزی؛ تهیه متون آموزشی برای آموزش خواندن و شنیدن بر اساس همین مدل